“Доктор Витзэ “Яагаад энэ хүнийг гавлачихсан юм бэ, яагаад гавыг нь бүтээчихсэн бас ухаангүй байгаа юм бэ” гэж асуухад чи өөрөө “хүн амины гэмт хэрэгтэн байгаа юм” гэж Германы гааль дээр мэдүүлсэн. Германы тал саатуулахад Элчин рүү холбоо барьж байж чи Энхбат гэж хүнийг авч гарсан. Витзэ гэж хүн сэжиг авсан учраас тэр ухаангүй хүнийг шалгах гэж зориуд тэргийг нь 2-3 метр түрсэн. Тэгээд цагдаад мэдэгдсэн. Та нар гаальд мэдэгдээгүй хүнийг авч гарах гэж байсан, тэр чинь хүний хулгай. Тиймээс чи хүн рүү буруу чихэхээ боль, ядаж байхад би яг тэнд байж таарсан” хэмээн Германд амьдардаг нэгэн бүсгүй олон нийтийн сүлжээгээр дамжуулан Б.Хурцад хандан жиргэжээ. Бид түүнтэй холбогдон болсон явдлыг тодруулсан юм. Бүсгүйн хүссэнээр нэрийг нь нууцаллаа.
-Талийгаач Д.Энхбатыг хилээр гаргахыг нүдээр харсан гэрчүүдийн нэг нь та юм байна. Тухайн үед болсон явдлын талаар дэлгэрэнгүй мэдээлэл өгөөч?
-Тухайн үед тэр Энхбат гэж хүн тэргэнцэр дээр ухаангүй ч юм шиг, унтаж байгаа ч юм шиг байдалтай сууж байсан. Гэхдээ ам нь бага зэрэг ангайсан, толгой нь гилжийчихсэн байсан болохоор унтаж байна гэхээс илүүтэй ухаангүй юм шиг харагдаж байсан л даа. Хоёр гарыг нь өвөр дээр нь тавиад алчуураар ч билүү нэг юмаар бүтээчихсэн байсан, зөвхөн бугуй хавийг нь шүү. Хэн ч харсан сэжигтэй байсан. Тухайн үед МИАТ-ийн нислэгтэй байсан болохоор маш олон монголчууд энэ байдлыг харсан.
-Д.Энхбат агсны “сэжигтэй” байдлыг анзаарч гаалийнханд мэдэгдсэн Витзэ гэж ямар учиртай хүн бэ, тэр өдөр тэнд юу хийж явсан юм бол?
-Доктор Витзэ бол Герман-Монгол хэлний орчуулагч, хил гааль дээр герман хэлгүй дээр нь бичиг баримтын зөрчилтэй, визний асуудалтай хүмүүс гарч ирвэл гаалийнхан Витзэг дуудаж, орчуулга хийлгэдэг байсан. Тэр өдөр мөн орчуулга хийхээр дуудагдсан байсан. Тэгээд Энхбатыг анзаарч хараад, дэргэд нь очин “Та зүгээр үү” гэж асуунгаа гарыг нь бүтээсэн алчууран доогуур гараа шургуулж оруулсан, тэгэхдээ тэр хүний гар гавтай бас ухаангүй байгааг мэдээд цагдаад хэлсэн юм. Витзэг цагдаад мэдэгдэхээс өмнө авч явсан хүмүүс нь гаальд мэдүүлэхдээ Энхбатыг өвчтэй гэж хэлсэн байсан. Дараа нь гавтайг нь мэдсэний дараа “хүн амины хэрэгтэн байгаа юм” гэсэн. Цагдаа нар “Танайх яагаад манайд урьдчилж мэдэгдээгүй юм бэ, энэ хүнийг интерполоор эрэн сурвалжилж байгаа мэдээлэл алга” гэж хэлсэн байна билээ. Тэд нэлээд удаан саатуулагдсан гэсэн. Элчингийнхэнтэй холбоо барьж, цаадуул нь бас Монгол руу холбогдсон юм шиг байна билээ. Би түрүүлээд явчихсан л даа.
-Талийгаачийг авч явсан хүмүүсийн царайг та санаж байна уу, яг хэдүүлээ байсан юм бол?
-Царайг нь сайн санахгүй байна. Ямар ч байсан гурвуулаа байсан.Б.Хурц гэдэг хүнийг саяханаас л мэддэг боллоо шүү дээ.
-Доктор Витзэ тэр явдлаас хойш удалгүй машины ослоор нас барсан гэж нэг хүн таны сэтгэгдлийн дор бичсэн байхыг олж харсан л даа. Энэ үнэн үү?
-Витзэ гуай 2009 онд гэртээ нас барсан, гэхдээ түүний үхэлд хэн ч буруугүй гэж би боддог.
-Та түүнийг сайн мэддэг байсан уу?
Тийм ээ, бид сайн танилууд байсан.
-Мэдээлэл өгсөнд баярлалаа.
Талийгаач Д.Энхбатыг Берлиний хилээр гаргах үед болсон явдлыг нүдээр харсан нэгэн гэрчтэй ярилцсаныг уламжиллаа. Ардчилсан хувьсгалын манлайлагч С.Зориг агсны амь насыг бүрэлгэсэн хэрэгт сэжигтнээр татагдан, хууль бусаар Монголд хүргэгдэж, цагдан хоригдож, байцаагдан тамлуулж улмаар амь насаа алдсан талийгаач Дамирангийн Энхбатад холбогдох гүйцэтгэх ажиллагаанд өдгөө БНСУ-д суух элчинд нэр нь дэвшээд байгаа Б.Хурц оролцсон байдаг. Тэрбээр саяхан “Цензургүй яриа” нэвтрүүлэгт зочноор орохдоо талийгаачийг хулгайлаагүй, баривчилж авч ирсэн гэж мэдэгдсэн. Гэтэл болсон явдлын талаар гэрчүүд болон хохирогч Д.Энхбат, түүний өмгөөлөгч тэс өөр мэдээлэл өгдөг.
Ямартай ч талийгаач уг хэрэгт холбогдолгүй болох нь нотлогдсон. Тиймээс гэр бүлийнхэн нь хилс хэрэгт гүтгэснийхээ төлөө Монголын төр уучлал гуйх ёстой, мөн амь насыг нь егүүтгэснийхээ төлөө нөхөн төлбөр олгох ёстой хэмээн үзэж, өнгөрсөн хугацаанд Монгол Улсын Ерөнхийлөгч, Ерөнхий прокурор, Прокурорын дэргэдэх Мөрдөн байцаах газар, Хуульзүйн сайд зэрэг төрийн өндөрлөгүүд болон албаны хүмүүст удаа дараалан өргөдөл өгч ирсэн. Гэвч Монголын төр өнөөдрийг хүртэл талийгаачийн гэр бүлийнхнээс уучлал хүсээгүй, нөхөн төлбөр ч олгоогүй. Өргөдлийг нь бие, бие рүүгээ шилжүүлснээс өөрөөр шийдсэн зүйл үгүй. Иймд тэд УИХ-ын гишүүн Ж.Батзанданг Германд ажлаар очиход нь дахин өргөдлөө өгсөн бололтой, гишүүн энэ тухай сошиолд жиргэсэн байдаг.
Хэдийгээр хууль хяналтынхан “Д.Энхбатын амь нас цагдан хорьж, мөрдөн байцаасантай холбоогүй, суурь өвчний улмаас нас барсан” гэдэг тайлбар өгдөг ч гэр бүлийнхэн нь үүнтэй санал нийлдэггүй. Тухайн үед НҮБ-аас томилогдон Монголд ажиллаж байсан Эрүү шүүлтийн асуудлаарх тусгай илтгэгч Манфрэйд Новак ч илтгэлдээ Д.Энхбатад эрүүл мэндийн тусламж үзүүлээгүй, шаардлагатай эм, тариаг гаргаагүй талаар тодорхой бичсэн байдаг.
Хилс хэрэгт гүтгэгдэн, цагдан хоригдох хугацаандаа “байцаалт” нэрийн дор тамлуулж, эмнэлгийн тусламж ч дорвитой авч чадалгүй амь насаа алдсан Д.Энхбат агсны гэр бүлээс МОНГОЛЫН ТӨР ХЭЗЭЭ УУЧЛАЛ ГУЙХ ВЭ? Хүний амийг мөнгөөр үнэлж боломгүй ч гэлээ гэр бүлийнхэнд нь учруулсан сэтгэл санааны хохирлын НӨХӨН ТӨЛБӨРИЙГ ХЭН ОЛГОХ ВЭ?
